Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (ελάχιστα γνωστό) χτυπά η καρδιά της Νεότερης Ελλάδος. Στεγάζεται στο επιβλητικό Νεοκλασικό κτήριο της Π.Βουλής. Θεμελιώθηκε από την Β.Αμαλία το 1858 σε σχέδια του Γάλλου Boulanger, τα οποία τροποποίησε ο αρχιτέκτων Παναγιώτης Κάλκος όπου και το κατασκεύασε. Για 60 χρόνια από το 1875 που ολοκληρώθηκε η κατασκευή του έως το 1935 ήταν το Ελληνικό Κοινοβούλιο, κατόπιν μεταστεγάζεται στα Παλαιά Ανάκτορα του Όθωνα όπου μόνιμα λειτουργεί.

Μετά την απελευθέρωση φωτισμένοι Έλληνες με άπειρη αγάπη για την βασανισμένη πατρίδα που αιμορραγούσε ακόμα άρχισαν να συλλέγουν ιδίοις εξόδοις ή μ΄ ευγενική δωρεά των απογόνων των ηρώων ότι είχε σχέση με τον ιερό απελευθερωτικό αγώνα του 21 και αργότερα για την Νεότερη Ιστορία. Οι πρώτες συλλογές φιλοξενήθηκαν στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο κατόπιν στο Θησείο κ.τ.λ. έως ότου ο Ε.Βενιζέλος με διάταγμα έδωσε τις αίθουσες γύρω από την ιστορική αίθουσα του κοινοβουλίου που ήταν τα γραφεία των βουλευτών να στεγαστεί το Ιστορικό Μουσείο. Ο επισκέπτης σήμερα μέσα από τις θαυμάσιες και μοναδικές συλλογές, τα ιστορικά κειμήλια, όπλα, προσωπικά αντικείμενα, έγγραφα ντοκουμέντα κ.τ.λ. παρακολουθεί την εθνεγερσία του 21 αλλά και την ιστορική πορεία της Νεότερης Ελλάδος βαθιά συγκινημένος.

Μια από τις ωραιότερες και πλουσιότερες συλλογές μοναδική στην Ελλάδα είναι οι ελαιογραφίες – προσωπογραφίες των αγωνιστών ηρώων του 21 αλλά και έργα με σκηνές από τον αγώνα της ανεξαρτησίας. Οι προσωπογραφίες ειδικά έχουν μια διπλή μέγιστη αξία ιστορική και καλλιτεχνική.

Ιστορική γιατί βλέπουμε τα πρόσωπα τους, τις φορεσιές τους και τις αρματωσιές τους. Επειδή δε η εφεύρεση της φωτογραφίας είναι το 1829 και πολλοί από τους αγωνιστάς σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια του αγώνα, εάν δεν είχαν φτιάξει τις προσωπογραφίες τους ίσως για πολλούς να μην γνωρίζαμε σήμερα ούτε καν τα πρόσωπα τους.

Καλλιτεχνική αξία έχουν γιατί έχουν γίνει από καλλιτέχνες που έζησαν τα γεγονότα ή εμπνευστήκαν από αυτά, προσεγγίζουμε το πνεύμα της εποχής και είναι πηγή για την ιστορία της Νεοελληνικής τέχνης. Οι πρώτοι καλλιτέχνες (ονομάζονται ηρωικοί γιατί τα έργα τους είχαν σαν θέμα αποκλειστικά την επανάσταση, ή προσωπογραφίες ηρώων) είναι ο Τσόκος, Κογεβίνας, Ιατρίδης, Ζωγράφος, Πιτζαμάνος και άλλοι. Ακουλουθεί μια γενιά καλλιτεχνών που με υποτροφίες του πατέρα του Όθωνα σπούδασαν στην πιο φημισμένη τότε σχολή των καλών τεχνών στην Ευρώπη του Μονάχου και άφησαν πίσω τους αριστουργηματικά έργα σχετικά με αυτή την ηρωική εποχή όπως ο Γύζης, Λύτρας, Προσαλέντης, Βολονακης, Ροϊλός, Ιακωβίδης και άλλοι.

Σαν θεματική ενότητα αυτές οι προσωπογραφίες σε συγκινούν είναι 160άλλες ενυπόγραφες και άλλες όχι τις υπογράφουν κυρίως ο Τσόκος, Προσαλέντης και ο Δράκος. Τα πρόσωπα τους έχουν στιβαρότητα μια ήρεμη δύναμη μια αποφασιστικότητα, και ένα βλέμμα τρομερά έντονο που η ένταση του και το βάθος ψυχής που καθρεπτίζεται μέσα του σε συγκλονίζει.

Σε περίοπτη θέση πρώτη όπως μπαίνει ο επισκέπτης στην αίθουσα των όπλων είναι η ελαιογραφία – προσωπογραφία του Νικολάου Σολιώτη. Αγωνιστής, γενναίος, οξύνους, βίαιος, εκδικητικός, παρορμητικός, θαρραλέος έγινε φιλικός το 1818. Οι πλείστοι των ιστορικών δέχονται ότι έριξε την πρώτη τουφεκιά του αγώνα στην Πελοπόννησο, στις 14 Μαρτίου του 21 στις πόρτες στο Αγρίδι. Είχε δεσμούς και με τον Παπαφλέσσα. Αρχηγός δικού του σώματος αγωνιστών πήρε μέρος σε πολλές μάχες. Βαριά λαβωμένο από το χρόνο στέκει ακόμη όρθιο το σπίτι του στο Σόλο και στον Αι – Γιώργη σώζονται ελάχιστα κειμήλια από την γενιά των Σολιωτών.

Η θαυμάσια προσωπογραφία του με τις πιστόλες στο σελαχλίκι του στητός αγέρωχος με την βαθιά πονεμένη ματιά του που μπαίνει ίσια στην καρδιά σου θυμίζει τον αγώνα του και την αγάπη του για την πατρίδα.

Βάσω Παπαχρυσάνθου - Παπαδοπούλου